Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997r. określa zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe. Zgodnie z art.18 ustawy Prawa energetycznego z dnia 10 kwietnia 1997r. do zadań własnych gminy należą:
– planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy;
– planowanie oraz finansowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy;
– planowanie i organizacja działań mających na celu racjonalizację zużycia energii i promocję rozwiązań zmniejszających zużycie energii na obszarze gminy.
Wyżej wymienione zadania należy realizować na podstawie stworzonych przez gminę założeń planu zaopatrzenia w ciepło, energię, elektryczną i paliwa gazowe. Spełnienie tych zadań powinno odbywać się w zgodzie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – z kierunkami rozwoju gminy zawartymi w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz odpowiednim programem ochrony powietrza przyjętym na podstawie art. 91 uchwała w sprawie programu ochrony powietrza, ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
Przepisy prawa energetycznego nie zawierają wzmianek o karach dla gmin za brak planów założeń lub ich aktualizacji. Jednak w doktrynie przyjmuje się, że podmioty, które mają interes prawny w sporządzeniu lub aktualizacji projektu założeń, w sytuacji niewykonania lub opóźnienia w wykonaniu tego obowiązku, mogą po uprzednim wezwaniu do usunięcia naruszeń, złożyć oskarżenie w sądzie administracyjnym. Należy podkreślić, że niezadowolenie mieszkańców wynikające z braku podejmowanych inicjatyw mających na celu rozwój gminy może negatywnie wpłynąć na wynik przyszłych wyborów.
Dlatego też korzystniejsze wydaje się być przyjęcie prowadzenia planów energetycznych za obowiązkowe zarówno ze względów społecznych oraz środowiskowych.
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe powinny stanowić kompleksowy i strategiczny dokument. Zgodnie z ustawą z dnia 8 stycznia 2010r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz zmianie niektórych innych ustaw plany energetyczne powinny być sporządzane na okres co najmniej 15 lat i uzupełniane co najmniej raz na 3 lata.
Zgodnie z art.19 ustawy Prawa energetycznego z dnia 10 kwietnia 1997r. projekt założeń do planu opracowywany przez gminy powinien zawierać:
1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe;
2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych;
3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych;
3a) możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej;
4) zakres współpracy z innymi gminami.
Po przygotowaniu projektu i jego uzgodnieniu z samorządem województwa gmina powinna przedstawić założenia projektu do wglądu publicznego na okres 21 dni po uprzednim powiadomieniu o wyłożeniu wśród mieszkańców gminy. Ostatnim etapem jest uchwalenie przez radę gminy założeń do projektu.
Jednocześnie operator systemu dystrybucyjnego energetycznego przygotowuje plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię. Plan powinien określać minimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne w taki sposób, aby uniknąć wzrostu cen i opłat dla ciepła, energii i paliw gazowych przy zapewnieniu ciągłości , niezawodności i jakości opłat.
W przypadku gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe wójt (burmistrz, prezydent miasta) opracowuje projektu planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Projekt opracowywany jest na podstawie uchwalonych przez radę tej gminy założeń i winien być z nim zgodny. Powinien zawierać m.in. propozycje na zwiększenie efektywności energetycznej, harmonogram realizacji zadań, przewidywane koszty oraz źródła dofinansowania.
W trakcie realizacji planu zaopatrzenia gmina może zawierać umowy cywilno-prawne z przedsiębiorstwami energetycznymi.
Główne korzyści wynikające z posiadania planów energetycznych przez gminy to:
– zrównoważony rozwój gminy
– zwiększenie szans na pozyskiwanie środków unijnych oraz innych środków publicznych
– dodatkowe dochody dla mieszkańców oraz większe wpływy z podatków
– podniesienie świadomości władz oraz gminy w zakresie bezpieczeństwa energetycznego
– dobrze przygotowane plany energetyczne przyciągają inwestorów oraz podnoszą konkurencyjność
– tworzenie infrastruktury dla nowych źródeł wytwórczych
W tworzeniu planów zaopatrzenia gmin w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe najważniejsza jest współpraca władz gmin z przedsiębiorstwami energetycznymi. Brak założeń energetycznych utrudnia planowanie infrastruktury przez przedsiębiorstwa energetyczne. Może to skutkować wyższymi kosztami opłat przyłączeniowych oraz wzrostem poziomu cen i stawek opłat.
Natomiast przedsiębiorstwa energetyczne są zobowiązane do powiadamiania podmioty o planowanych przedsięwzięciach, zmianie przyłączanych urządzeń oraz prowadzenia dialogu z gminami w sprawie prowadzenia planów. Natomiast gmina ma obowiązek nieodpłatnego przekazywania informacji m.in. o przedsięwzięciach inwestycyjnych dotyczących odnawialnych źródeł energii oraz o racjonalizacji zużycia paliw i energii u odbiorców.
Plany zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gmin to oprócz rozwoju współpracy z przedsiębiorstwami energetycznymi i władzami samorządowymi ogromna szansa na zwiększenie efektywności energetycznej oraz postęp technologiczny w małych społecznościach.
Źródło: ure.pl
